Aanscherping handhaving Wet DBA

Opdrachtgevers en opdrachtnemers (zzp'ers) hebben graag zekerheid over de arbeidsrelatie die ze met elkaar aangaan. Tot 1 mei 2016 kon dit met de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Sindsdien is deze vervangen door de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA). Vanaf 1 januari 2025 eindigt het zogenoemde handhavingsmoratorium dat in het kader van de Wet DBA is ingesteld. De kans dat de Belastingdienst correcties, naheffingen en boetes oplegt bij schijnzelfstandigheid neemt hierdoor toe. Nu geeft de Belanstingdienst bij schijnzelfstandigheid nog een aanwijzing om binnen een redelijke termijn de arbeidsrelatie anders in te richten. Dit komt per 1 januari 2025 te vervallen en wordt er direct gehandhaafd.

Wat is schijnzelfstandigheid?
Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand werkt als zelfstandig ondernemer (zzp'er), maar feitelijk onder dezelfde omstandigheden (regels) opereert als een werknemer in loondienst. Dit wordt ook wel een verkapt dienstverband genoemd. De opdrachtgever functioneert in dat geval als werkgever van de zzp'er, zonder de bijbehorende belastingen en premies te betalen. Opdrachtgevers en opdrachtnemers zijn volgens de Wet DBA samen verantwoordelijk om schijnzelfstandigheid te voorkomen.

Gedeelde verantwoordelijkheid
Opdrachtgevers en zzp'ers dragen samen de verantwoordelijkheid voor de arbeidsrelatie die zij aangaan. Ze moeten ervoor zorgen dat er geen twijfel bestaat over de aard van de samenwerking. Bij het inhuren van een zzp'er moet duidelijk zijn dat er geen sprake is van loondienst, verkapt of anderszins. Werkgevers moeten vooraf goed bepalen of de aard van het werk daadwerkelijk zelfstandig is en niet onder loondienst valt. Ook zzp'ers moeten deze afweging maken voordat zij een opdracht aannemen. In veel situaties kan een arbeidsrelatie zonder loondienstproblematiek worden aangegaan.

Modelovereenkomst
Eerder werd gebruikgemaakt van goedgekeurde modelovereenkomsten, waarin afspraken over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers werden vastgelegd. Het kabinet heeft echter aangekondigd dat de Belastingdienst vanaf nu geen modelovereenkomsten meer zal goedkeuren. Lopende overeenkomsten blijven geldig tot hun einddatum, maar worden niet verlengd. Vanaf 2025 moeten arbeidsrelaties worden vastgelegd in een overeenkomst van opdracht of een arbeidsovereenkomst.

Handhaving en toezicht
De Belastingdienst gaat vanaf 1 januari 2025 strenger controleren. Bewuste overtredingen kunnen leiden tot correcties, naheffingen en boetes, die met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2025 kunnen worden opgelegd. Gedurende het eerste jaar worden echter geen vergrijpboetes opgelegd, mits werkgevers en werkenden kunnen aantonen dat zij stappen ondernemen om schijnzelfstandigheid te voorkomen.

Preventie
Voorkomen is beter dan genezen. Hieronder enkele tips ter preventie:

• Controleer contracten: Screen alle overeenkomsten met zzp’ers op signalen van schijnzelfstandigheid.
• Analyseer de arbeidsrelatie en maak gebruik van:
  • Gezichtspunten uit het Deliveroo-arrest[1].
  • Het beslis- en afwegingskader van de Belastingdienst.
  • De webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie van het Ministerie van SZW.
• Schriftelijke afspraken: Maak duidelijke afspraken, leg deze vast en handel ernaar.
• Proactieve aanpassingen: Zet modelovereenkomsten (waar nodig) tijdig om in arbeidsovereenkomsten.
• Vermijd kwaadwillendheid: Werk niet bewust door met schijnzelfstandigen om zo naheffingen en boetes te voorkomen.

Meer informatie
Voor meer informatie over de wijziging Wet DBA kun je terecht op onderstaande websites:

• Rijksoverheid - Wet DBA
• Belastingdienst - Modelovereenkomsten
• Belastingdienst - Afwegingskader Dienstbetrekking
• Belastingdienst - Arbeidsrelaties

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Aanscherping Wet  DBA samengevat

Klik hier voor een samenvatting